Obowiązki pracodawcy w związku z wejściem w życie rozporządzenia w sprawie czynników rakotwórczych, mutagennych i reprotoksycznych w środowisku pracy

Dnia 28 lipca 2024 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2024 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy (Dz.U. 2024 poz. 1126), zastępując Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. (Dz.U. 2012 poz. 890). Rozporządzenie wprowadza m.in. pojęcie substancji i mieszanin reprotoksycznych (działających szkodliwie na rozrodczość) oraz zmienia niektóre inne kwestie. Jakie powinny być działania pracodawcy po wejściu w życie nowego rozporządzenia? Na co powinien się przygotować?

Bezpieczne miejsce pracy. O co powinien zadbać pracodawca?

Pierwszym działaniem powinno być zapoznanie się z rozporządzeniem i w następnym kroku zdefiniowanie, czy i jakie czynniki reprotoksyczne występują w środowisku pracy. Należy tego dokonać, sprawdzając kartę charakterystyki pod kątem informacji o czynnikach reprotoksycznych kategorii 1A lub 1B (w jaki sposób to sprawdzić? Wyjaśniamy w tym artykule). 

Po zidentyfikowaniu substancji i mieszanin reprotoksycznych należy sprawdzić, czy zostały określone dla nich normatywy higieniczne (sekcja 8 karty charakterystyki – wartości NDS). Jeśli tak, kolejnym krokiem jest zaplanowanie pomiarów stężeń tych czynników w środowisku pracy. Jednocześnie należy sprawdzić w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1272/2008 (zwanym rozporządzeniem CLP), czy wśród dotychczas przeprowadzonych pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy znajdziemy takie, które zgodnie z nowymi przepisami są zakwalifikowane jako reprotoksyczne, co wiąże się ze zwiększeniem częstotliwości pomiarów ich stężeń (z raz na rok lub dwa lata na raz na 3 lub 6 miesięcy). Przykładem takiego czynnika może być rtęć.

Dalsze obowiązki pracodawcy

Po zidentyfikowaniu substancji/mieszanin reprotoksycznych należy ewidencjonować (jeśli jest to możliwe) lub wprowadzić sposób szacowania ilości substancji chemicznej o działaniu reprotoksycznym wytwarzanej lub wykorzystywanej podczas pracy. Informacja ta będzie potrzebna podczas wypełniania corocznej informacji wysyłanej do Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Państwowej Inspekcji Pracy.

Kolejnym krokiem jest zmiana wzoru i sposobu prowadzenia rejestru prac oraz rejestru pracowników. Rozpoczynając od zmiany nazwy, a w przypadku rejestru prac również zmiany sposobu liczenia pracowników, gdyż nowe rozporządzenie wprowadza podział na liczbę osób zatrudnionych przy pracach w stężeniach do 0,1 wartości NDS oraz liczbę osób zatrudnionych przy pracach w stężeniach powyżej 0,1 wartości NDS lub w przypadku, gdy pomiary stężeń nie były przeprowadzone.

Równie ważnym działaniem, o którym nie należy zapomnieć, jest wysłanie do 15 stycznia za rok poprzedni (lub niezwłocznie po rozpoczęciu działalności) informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, uwzględniając nowo zidentyfikowane substancje, właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu oraz właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy, wykorzystując nowy wzór stanowiący załącznik nr 2 do nowego rozporządzenia (Dz.U. 2024 poz. 1126).

Pomiary czynników szkodliwych w miejscu pracy

W SGS Polska wykonujemy badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, wśród nich również substancji rakotwórczych, mutagennych i reprotoksycznych. Zakres naszych usług wykonywanych w ramach akredytacji znajdziesz w AB 313.

Agata Kiwadowicz, ekspertka branży Health & Safety w SGS Polska

Źródła:

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz.U. 2012 poz. 890)
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2024 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy (Dz.U. 2024 poz. 1126)
3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 lipca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

O SGS

Jesteśmy SGS – światowym liderem w dziedzinie badań, inspekcji i certyfikacji. Jesteśmy uznawani za globalny punkt odniesienia w zakresie zrównoważonego rozwoju, jakości oraz rzetelności. Naszych 99 600 pracowników obsługuje sieć 2 600 biur i laboratoriów na całym świecie.