Jak segregować odpady? Część pierwsza

W Polsce segregacja śmieci nie jest już nowością, obowiązuje na podstawie artykułu 23 ust. 1 ustawy o odpadach, od momentu nowelizacji tej ustawy w 2013 roku. Od tego czasu pojawiło się wiele interpretacji, czy na pewno segregacja jest obowiązkowa, natomiast co do samej zasadności jej prowadzenia nikt nie ma wątpliwości.

Segregacja odpadów – wymogi

Sposób segregacji odpadów komunalnych określa Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10 maja 2021 r. w sprawie sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz. U. poz. 906), w tym odpadów opakowaniowych, które opisuje następujący podział:

• papier i tekturę zbiera się w pojemnikach lub workach koloru niebieskiego, oznaczonych napisem „Papier” (przykłady: tektura, pudła bez wypełnień plastikowych [mogą być małe resztki taśmy], gazety, książki, papier z drukarek, kartony po pizzy bez zawartości i mało pobrudzone. NIE wrzucamy kartonów do płynnej żywności, tłustego, mokrego papieru, papieru zdobionego brokatem);
• szkło zbiera się w pojemnikach lub workach koloru zielonego, oznaczonych napisem „Szkło”, przy czym jeżeli frakcję zbiera się w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, szkło bezbarwne zbiera się w pojemnikach lub workach koloru białego, oznaczonych napisem „Szkło bezbarwne”, a szkło kolorowe – w pojemnikach lub workach koloru zielonego, oznaczonych napisem „Szkło kolorowe” (przykłady: butelki, słoiki, opakowania kosmetyczne w kolorze zielonym, brązowym lub bezbarwne; NIE wrzucamy: naczyń, szyb samochodowych, płyt ceramicznych i kominkowych, okien, luster, szkła żaroodpornego, gruzu);
• odpady, w tym odpady opakowaniowe z metali, tworzyw sztucznych oraz odpady opakowaniowe wielomateriałowe, zbiera się w pojemnikach lub workach koloru żółtego, oznaczonych napisem „Metale i tworzywa sztuczne” (przykłady: plastikowe opakowania po margarynie, jogurtach, butelki po napojach, pojemniki, wiaderka, folie bez zawartości, kartony po płynnej żywności i sokach, plastikowe opakowania po nabiale, metalowe puszki, butelki, wieczka, puste aerozole [pod warunkiem, że gmina nie wyłącza tego odpadu], styropian; NIE wrzucamy opakowań po farbach, środkach ochrony roślin, olejach silnikowych, odpadów budowlanych i rozbiórkowych);
• bioodpady zbiera się w pojemnikach lub workach koloru brązowego, oznaczonych napisem „Bio” (przykłady: skorupki, warzywa, owoce, fusy, wykałaczki; NIE wyrzucamy [nie dotyczy części gmin] mięsa, kości, nabiału, odchodów).

Odpady, które nie nadają się do selektywnej zbiórki, wyrzuca się do odpadów zmieszanych do worków lub pojemników koloru czarnego. One też trafiają na sortownie, ale ilość odzyskanych z nich surowców sięga góra kilku procent.

Do pojemników koloru czarnego mogą trafiać:

• odpady higieniczne, pieluchy i podpaski, patyczki (włącznie z biodegradowalnymi), szczoteczki do zębów, golarki i akcesoria kosmetyczne, prezerwatywy, soczewki kontaktowe, nici dentystyczne, nawilżane chusteczki i papier – trzeba pamiętać, aby całej tej grupy odpadów NIGDY nie wyrzucać do toalet;
• zabrudzone lakierami, tłuszczami czy farbami szmatki, papiery, pojemniki;
• włosy, sierść i odchody zwierząt, żwirek z kuwet;
• potłuczone kubki, szklanki, naczynia;
• piasek, gumy, plasteliny, kleje, akcesoria silikonowe;
• kości i odpadki mięsno-nabiałowe (pod warunkiem, że lokalna instrukcja z gminy tak wskazuje – niektóre zbierają to łącznie z bio, ponieważ dysponują instalacją typu biogazownia);
• sznurki, linki, pończochy, rajstopy (zawsze zawiązane w supły, żeby się nie wplątały w urządzenia na sortowni, jest to potem duży problem).

Kosze na śmieci do segregacji mogą być pokryte kolorami i napisami tylko w części, jednak nie mniejszej niż 30% zewnętrznej powierzchni pojemników widocznej dla korzystających z pojemników. Szczegóły dotyczące częstotliwości odbioru i inne zasady tworzone są w lokalnych regulaminach utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, na podstawie art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 399).

Segregacja odpadów ułatwia i wręcz umożliwia dalsze procesy przetwarzania i zagospodarowania. Dzięki segregacji ogranicza się wtórne zanieczyszczenie frakcji zdatnych do recyklingu, odpady są lepszej jakości, więcej da się ich odzyskać. Odpadów opakowaniowych po zużyciu produktu nie trzeba myć, ale trzeba je dokładnie opróżnić.

Co się dzieje z odpadami po wyrzuceniu?

Odpady komunalne z pojemników i worków są odbierane przez lokalne firmy komunalne mające umowy z gminą. Odpady są kierowane do następujących procesów przetwarzania:

• najpierw wszystkie odpady jadą do sortowni odpadów (wskazanej przez gminę lub wybranej przez firmę wywozową – w zależności od systemu w danej gminie);
• na sortowni odpady się waży, ewidencjonuje, następnie kieruje na linie przetwarzania;
• na liniach następuje rozrywanie worków, usuwanie dużych zanieczyszczeń (papa, dywany itp.), dzieli ze względu na wielkość na sitach bębnowych, rozdziela na płaskie i przestrzenne na sorterze balistycznym, na elektromagnesach wydziela się metale żelazne, na separatorze wiroprądowym odpady aluminium, na kolejnych sorterach, w tym sorterach optycznych, wydziela się poszczególne rodzaje tworzyw sztucznych, papier i tekturę, kartony po płynnej żywności;
• szkło na sortowni oczyszcza się z worków i dużych zanieczyszczeń najczęściej ręcznie, poza samą linią sortowniczą; następnie kieruje się je do recyklerów, którymi są zakłady uzdatniania stłuczki szklanej;
• bioodpady trafiają do kompostowni, gdzie usuwa się worki, zanieczyszczenia, ujednolica się ich wielkość, a następnie poddaje się procesom kompostowania, najczęściej w zamkniętych, ale napowietrzanych komorach; przetworzone odpady dojrzewają na pryzmach;
• posortowane odpady beluje się i przekazuje do recyklingu materiałowego różnym podmiotom przetwarzającym odpady w procesach recyklingu mechanicznego.

To, jak posegregujemy odpady, ma kluczowe znaczenie dla ilości i jakości odpadów przekazanych na końcu recyklerom. Recyklerzy przekształcają je następnie w nowe surowce, które mogą być wykorzystane do produkcji np. nowych opakowań, jak butelki PET czy opakowania tekturowe. Zatem im lepsza segregacja, tym bezpieczniejsze będą opakowania, które znajdujemy później na półkach sklepowych. A badaniami opakowań wprowadzanych na rynek, w tym z recyklingu, SGS również się zajmuje, zatem rozszerzymy w przyszłości to zagadnienie.

Badania odpadów w SGS

SGS Polska Sp. z o.o. jako laboratorium badawcze prowadzi komplet badań i pomiarów niezbędnych do prowadzenia monitoringu składowisk, jak również badania samych odpadów (morfologia odpadów) oraz wód podziemnych i gleby z terenów zanieczyszczonych, gdzie niezbędne jest sporządzenie oceny środowiska gruntowo-wodnego.Z naszych różnorodnych usług korzystają zarówno największe przedsiębiorstwa komunalne w Polsce, jak i małe prywatne firmy. Działamy na terenie całej Polski i posiadamy stosowne akredytacje. Z ofertą badań można zapoznać się tutaj: https://try.sgs.com/pl-pl/badania-sciekow-i-odpadow/.

Więcej o monitoringu składowisk można przeczytać tutaj: https://www.sgs.com/pl-pl/aktualnosci/2024/03/odpady-a-srodowisko.

Certyfikacja firm odpadowych

Wszystkie firmy z branży gospodarki odpadami (zbierające, zagospodarowujące, przetwarzające) zapraszamy do współpracy w zakresie certyfikacji jakościowej ISO 9001, środowiskowej ISO 14001 oraz EMAS: Ocena, audyt i certyfikacja | SGS Poland. Zachęcamy także do uczestnictwa w szkoleniach BHP i branżowych: SGS Academy Poland - Przeglądaj katalog.

Zapraszamy do współpracy w zakresie audytu zewnętrznego wymaganego ustawami recyklerów Audyt recyklera odpadów opakowaniowych | SGS Poland oraz zakłady przetwarzania zużytego sprzętu Audyt recyklera zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego | SGS Poland.

Marta Krawczyk, specjalistka branży Business Assurance w SGS Polska

Bibliografia:

1. Projektowanie opakowań przydatnych do recyklingu, Stowarzyszenie Natureef, Wydanie 1, 2024.
2. Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10 maja 2021 r. w sprawie sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów.
3. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 399).

O SGS

Jesteśmy SGS – światowym liderem w dziedzinie badań, inspekcji i certyfikacji. Jesteśmy uznawani za globalny punkt odniesienia w zakresie zrównoważonego rozwoju, jakości oraz rzetelności. Naszych 99 600 pracowników obsługuje sieć 2 600 biur i laboratoriów na całym świecie.