Jak Wigilia może wpływać na zmianę klimatu i zrównoważony rozwój?

Ślad węglowy to miara ilości gazów cieplarnianych (GHG), w tym dwutlenku węgla (CO2) i innych gazów emitowanych do atmosfery w wyniku działalności człowieka, której skutkiem jest wpływ na zmianę klimatu. Ślad węglowy jest zazwyczaj wyrażany w ekwiwalencie dwutlenku węgla (CO2e) i może być szacowany dla m.in. produktu, organizacji, osoby, wydarzenia.

W niniejszym artykule zastanowimy się, jaki wpływ na ślad węglowy i zrównoważony rozwój mogą mieć wybrane aspekty obchodzenia Świąt Bożego Narodzenia. Sprawdź też usługi SGS w obszarze zarządzania śladem węglowym. 

Choinka – sztuczna czy naturalna?

To dylemat, przed którym staje wiele polskich rodzin w okresie świątecznym. Z jednej strony naturalna choinka to zapach świąt, lasu, piękny kolor i niesamowita atmosfera. Zwolennicy sztucznego odpowiednika podnoszą argument, że choinka plastikowa będzie im służyć przez wiele lat. 

Według danych opublikowanych przez WWF [1] uprawa choinki naturalnej generuje 3,1 kgCO2e. Wybierając świąteczne drzewko, warto zwrócić uwagę na jego pochodzenie – najlepsze będzie to z krajowych plantacji. Oprócz wspierania lokalnego biznesu pozwoli to na zmniejszenie emisji GHG związanych z transportem. W Polsce corocznie odpadem staje się ponad 6 milionów naturalnych choinek. Żeby choinka została przekazana do recyklingu, pamiętajmy, aby po świętach drzewko (bez ozdób!) wrzucić do brązowego kosza na odpady bio lub przekazać do punktu zbiórki choinek albo PSZOK. 

Produkcja choinki sztucznej generuje ślad węglowy na poziomie 8,1 kgCO2e, a miejsce jej pochodzenia to zazwyczaj Chiny. Szacuje się, że sztuczną choinkę powinno się użytkować przez co najmniej 12 lat, ale może służyć nawet 20-30 lat. 

Powyższe liczby wskazują, że produkcja sztucznej choinki generuje ponad 2,6 razy większy ślad węglowy niż uprawa choinki naturalnej. Najważniejsze jest jednak, aby korzystać z rzeczy, które już mamy. Jeśli na strychu stoi sztuczna choinka, warto ją odświeżyć i zrezygnować z zakupu choinki naturalnej. 

Ślad węglowy wigilijnego stołu

Tradycyjnie na wigilijnym stole powinno się znaleźć 12 potraw. W zależności od regionu czy tradycji rodzinnych, serwowane potrawy mogą się różnić. Jednak pewne klasyki pojawiają się zawsze, np. barszcz czerwony, pierogi z kapustą i grzybami, sałatka jarzynowa, ryba (karp i śledź), makowiec. 

Według danych Międzynarodowego Zespołu ds. Klimatu (IPCC) sektor rolno-spożywczy odpowiada za około 30% światowych emisji GHG. Wpływ ten związany jest z produkcją, przetwarzaniem, transportem i konsumpcją żywności. Na podstawie baz danych emisyjności – WRAP [2] i ADEME [3] – zebrano dane o śladzie węglowym wybranych dań / produktów spożywczych, które możemy znaleźć na wigilijnym stole: 

• chleb biały 0,58 kgCO2e/kg [2];

• ciasta 0,96 kgCO2e/kg [2];

• kruche ciastka, np. pierniczki 1,32 kgCO2e/kg [2];

• dania wegańskie, np. kapusta wigilijna 0,50 kgCO2e/kg [2];

• dania wegetariańskie, np. pierogi 0,91 kgCO2e/kg [2];

• sałatki wegetariańskie, np. sałatka jarzynowa 0,51 kgCO2e/kg [2];

• zupa wegetariańska, np. barszcz czerwony 0,54 kgCO2e/kg [2];

• karp (po obróbce termicznej) 5,91 kgCO2e/kg [3];

• śledź surowy 2,31 kgCO2e/kg [3].

W Polsce tradycyjnie na Wigilię nie spożywa się mięsa. Ma to swój pozytywny wpływ na emisje GHG. Szacuje się, że ślad węglowy pieczeni wołowej wynosi 35,3 kgCO2e/kg [3], a kotletów wieprzowych 13,2 kgCO2e/kg [3].