Śnieć cuchnąca pszenicy to grzybowa choroba atakująca większość zbóż w Polsce, ale głównie pszenicę ozimą i pszenicę jarą. Choroba ta znacząco obniża ilość plonów. Ponadto porażone śniecią cuchnącą ziarniaki, które charakteryzują się rybim zapachem, mogą negatywnie wpłynąć na produkt końcowy – mąkę.
Śnieć cuchnąca pszenicy – objawy choroby
Śnieć cuchnąca to grzybowa choroba pszenicy i innych zbóż wywołana przez grzyby z rzędu Tilletiales. W Polsce zazwyczaj występuje:
- śnieć cuchnąca pszenicy – Tilletia caries
- śnieć gładka pszenicy – Tilletia Laevis
- śnieć karłowa pszenicy – Tilletia controversa
W przypadku śnieci cuchnącej zarodniki gromadzą się w torebkach śnieciowych w kłosach. Podczas omłotu pękają, a brunatne zarodniki osiadają na zdrowych ziarniakach oraz na glebie. Następnie dostają się do zalążka kłosa, w którym się rozwijają. W porażonych kłosach zamiast ziarna powstają torebki śnieci. Ziarna porażone śniecią są łatwopalne i może spowodować zapalenie kombajnu, a co za tym idzie, doprowadzić do dużych strat.
Śnieć cuchnąca występuje najczęściej w ziarnach pszenicy, jednak zauważane są też przypadki występowania śnieci w pszenżycie i życie.
Śnieć cuchnącą rozpoznajemy po charakterystycznym zapachu przypominającym śledzie, a zawartość niedojrzałych torebek jest mazista. W dojrzałych torebkach występują pyliste, brunatne zarodniki.
Zwalczanie śnieci cuchnącej pszenicy – jak uchronić zboże przed śniecią?
Aby zwalczyć obecność śnieci cuchnącej pszenicy, należy wybrać odpowiedni termin siewu, wykorzystując do tego tylko zdrowe ziarniaki, ponieważ opóźniony siew pszenicy jarej i wcześniejszy siew pszenicy ozimej znacznie zmniejsza stopień zakażenia.
Należy zabezpieczyć pole przed dostępem dzikich zwierząt, takich jak sarny czy dziki. Na skutek żerowania, ale też deptania, przyczyniają się do uszkadzania pszenicy, a co za tym idzie, możliwości występowania chorób uszkodzonej rośliny. Sprzyja to zatem rozwojowi śnieci cuchnącej.
Można również zastosować chemiczne zaprawianie materiału siewnego. To sprawdzony sposób na zapobieganie śnieci cuchnącej i wielu innych chorób zbóż. Do zaprawiania zazwyczaj używa się małą ilość środka ochrony roślin. Ziarna zaprawione charakteryzują się różowo-pomarańczowym kolorem powierzchni.
Jak rozpoznać śnieć cuchnącą pszenicy? Badania
Ziarno, które jest przeznaczone do magazynowania, należy koniecznie skontrolować pod kątem objawów śnieci cuchnącej oraz innych chorób zbóż.
Można je przebadać w Pracowni Oceny Zbóż w Gdyni firmy SGS Polska Sp.z o.o organoleptycznie – oceniając barwę oraz zapach, a także pod względem ilości niezdrowych ziarniaków wg aktualnych , dostępnych norm.
Laboratorium wykonuje również badania pod kątem ilości ziaren zaprawianych w próbce.
Patrycja Cechowska, specjalistka branży Natural Resources w SGS Polska
Bibliografia:
- Korbas M., Tratwal A., Kubiak K., ŚNIEĆ CUCHNĄCA PSZENICY – Tilletia caries (DC.) Tul.& C. Tul. , ŚNIEĆ KARŁOWA PSZENICY – Tilletia controversa J.G. Kühn., Poradnik Metodyczny dla osób dokonującej monitorowania fuzariozy kłosów, sporyszu zbóż i traw, śnieci cuchnącej pszenicy, śnieci karłowej pszenicy, głowni liściowej pszenicy, Poznań 2015
- Pielka J., Kochman J., Śniecie występujące z Polsce w uprawach pszenicy, Akademia Rolnicza w Krakowie i SGGW-AR w Warszawie, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 1978, z .198
- Koziara W, Panasiewicz K., Poradnik Sygnalizatora Zbóż, Poznań 2017
O SGS
Jesteśmy SGS – światowym liderem w dziedzinie badań, inspekcji i certyfikacji. Jesteśmy uznawani za globalny punkt odniesienia w zakresie zrównoważonego rozwoju, jakości oraz rzetelności. Naszych 99 600 pracowników obsługuje sieć 2 600 biur i laboratoriów na całym świecie.
